Рубрика: Әдебиет

Бүкіл әлем әдебиетіндегі өлендер әр халықтың тіл ерекшеліктеріне лайық әр түрлі жүйеде жазылады. Ең көне түрі — м е т р и к а л ы қ (грек-ше теігоп — өлшем) өлең жүйесі. Бүл жүйе тұңғыш...

— Адал шыным,— дейді Маяковекий,— ямб деген не, хорей деген не,— білген емеспін, білгім де келмейді.

Байқаған боларсыз, тараудың тақырыбы да, тақырыпшасы да Абайдың бір жол өлеңінен туды. Өлең, туралы, шынында, Абайдан асып кім айтар:

Әдеби тілді ажарлаумен, құбылтумен қатар, керек жағдайда айшық-тай білген жөн. Әдеби тілдің әсемдігі ғана емес, әсерлілігі үшін де әжептәуір қажет тәсіл — а й ш ы қ т а у, яки ф и г...

Әдеби тілді ажарлау аз, құбылту керек. Әдеби тілдің әсемдігі ғана емес, әсерлілігі үшін де орасан қажет тәсіл — қ ұ б ы л т у, яки т р о п (грекше tгороs — иін, иірім)— с...

Жазушының тілі шұрайлы, сөздік қоры мол болуы керек. Бұл — қалам иесіне қойылар бұлжымас талап. Тіл байлығы сөз өнеріндегі мазмұн байлығына әкеледі. Ал халыққа қажет шығарма — мазмұнды шығарма.

Тағы да айтамыз: әдебиет — с ө з ө н е р і. Ендеше “тіл — әдебиеттің бас мүшесі” (Горький), “сөз — шығарманың негізгі материалы” (Федин) ‘екенін дәлелдеп жатудың тіпті де қажеті жоқ.

Өмірдегі шындықтын, шынайы әдеби шығармаға айналу, әдебиеттегі мазмұнның мазмұнды пішінге көшу, тақырыптың идеялық-көркемдік шешім табу процесінде сюжет пен композицияның, атқарар ролін еш нәрсемен ауыс-тыру мүмкін емес. Соған қарамастан, бір таң, қаларлық нәрсе, осыларды әркім...

Әдеби шығарма туралы әңгімені тақырыптан бастаған жөн. Өйткені т а -қ ы р ы п — ө н е р т у ы н д ы с ы н ы н ірге т а...

ӨНЕР ТУЫНДЫСЫ