Алдыңғы аяқ (қол) қанқасы (skeleton membri thoracici; гр. skeleton — қаңқа, лат. membra — аяқ, лат. thorax — көкірек) — жануарлардың алдыңғы аяқтарының (адамда қолдың) сүйектерінен тұрады. Алдыңғы аяқ (қол) қаңқасы өз кезегінде екі...

Алаөкпе (Pleuropneumonіa, грек. pleura — бүйір, қабырға және pneumonіa — өкпе қабынуы) — жұқпалы індет. Көбінесе онымен сиыр, кейде қой-ешкі ауырады. Аурудың белгісі 8 күн ішінде, кейде 3-4 айдан соң білінеді. Ауырған ірі қара...

Алақұрт (Vermipsulla alacurt) — жәндіктер отрядына жататын бүргелер, бүргелер отрядына жататын арамтамақ жәндіктер, вермипсилләз ауруының қоздырғышы. Аналығының ұзындығы 6 мм, аталығы кішірек. Орталық Азияда таралған. Жұмыртқаларын қыста топырақтың бетіне салады жаз бойы өсіп-өнеді. Күзде...

Албырт балық тәрізділер (Salmoniformes) — сүйекті балықтар отряды. Ұзындығы 2,5 мм-ден 1,5 м дейін. Дене скелеті және бас сүйегі толық сүйектенбеген. Жоғарғы жақ сүйектерінің шеті, жоғарғы жақ сүйектері және алдыңғы сүйектерінен құралған. Ашық торсылдақтылар....

Алдыңғы ми. Адамда алдыңғы мидың үлкен ми сыңарлары басқа бөлімдерінен әлдеқайда жақсы дамыған. Алдыңғы миды кейде соңғы ми деп те атайды. Үлкен ми сыңарлары оң жақ және сол жақ сыңарлардан тұрады. Әрбір ми сыңары...

Алай — жолақ жылқы, жылқы туыстас. Дене ұзындығы 200- 240 см, шоқтығынын биіктігі, 120-140 см, құйрығы, 47-57 см, салмағы 350 кг. Түсі, ақ-қара жолақтардан құралған. Жалы қысқа, тік, құйрығының ұшында ұзын бір шоқ қылы...

Актомиозин (aktinomyosin; гр. aktis — сәуле, гр. mys — бұлшықет) — ет жасушасы немесе бұлшықет талшығы (симпласт) цитоплазмасындағы актин және миозин миофиламенттерінен құралған жиырылғыш миожіпшелердің (миофибриллалардың) протеинді кешені. Бұлшықет талшығының (ет жасушасының) жиырылу процесі...

Актиномициттер — сәулелі саңыраукұлақтар бактериялардың және сілбілі саңырауқұлақтардың қасиеттерін үйлестіруші бір жасушалы микроағзалар. Актиномициттер микроағзалардың шынайы бактериялар және саңырауқүлақтар арасындағы өтпелі топты кұрайды. Актиномициттер қатарында адам-жануарлар және өсімдіктер үшін зиянды түрлері бар, сонымен қатар...

Алабота тұқымдастар — кіндік тамырлы, көріксіз, өте кең таралған өсімдіктер. Көпшілігінде сабағы мен бұтағы бунақты (сексеуіл) болып келеді. Жапырақтары кезектесіп қарама-қарсы орналасқан. Қабыршаққа немесе тікенекке айналған да түрлері бар. Гүлдері ұсақ, көзге бірден байқалмайды,...

Ішкі өсу (мүшелерде) (интерстициальный рост); (inter, лат. interstitium — аралық, inter — ішкі, stitium — түзу) — эмбриондық даму кезінде жас шеміршек ұлпасы мен талшықты дәнекер ұлпаларында, ал эмбриондық даму кезеңінен кейін тек шеміршек...