Гиациннтер тұқымдасы

Гиациннтер тұқымдасы
Бұл тұқымдасқа 40 туыс, 900-дей түр жатады. Гиацинттер жер бетінің 2 бөлігінде де кең таралған, бірақ саны жағынан ең көп кездесетін және жақсы дамыған жерлері Оңтүстік Африка және Жерорта теңізі жағалауы мен Иран-Туран облыстары болып табылады.

Тұқымдастың өкілдері сырты көң тәрізді қабыршақтармен қапталған бадаланаларының болуымен сипатталады; фотосинтез процессі жүретін жапырақтары жерге жақын орналасады (прикорневые); гүлдері жоғарғы жапырақтарының қолтығыңда орналасады.
Супияз туысы (пролеска, или голубой подснежник — гүлдері қызыл, көпшілігінде көкшіл түсті болып келетін, орташа мөлшердегі немесе кішкентай өсімдіктер. Жапырақтары жерге жақын орналасып, жер таған түзеді. Гүл беретін атпа сабақтары қысқа болады. Гүлдері шашақ түзеді (сиректеу жалғыздау болады). БОР-да 20-дай түрі, ал Қазақстанда 1 ғана түрі кездеседі. Негізінен қара топырақты аймақтарда және оңтүстікке таман өседі. Супияздың кейбір түрлері ерте көктемде сәндік өсімдіктер ретіңде өсіріледі.
Ургинея туысы . Жерорта теңізі маңында кең тараған түрінің бірі теңіз пиязы (лук морской) деген атпен белгілі. Оның үлкен пиязшығында жүрекке әсер ететін глюкозидсцилярин жиналады. Теңіз пиязының қызыл пиязшықты, бір формасында сабау-қүйрықты (крыса) өлтіретін у болады (крысиный яд), сон-дықтанда оны элеваторларда, қоймаларда пайдаланады. Кавказдың Қара теңіз жағалауыңда мәдени жағдайда өсіруге болады.
Гиацинттің гүлсерігі воронка тәрізді болады. Туыста 30-дай түрі бар. Олар Жерорта теңізі жағалауымен Африкада өседі. БОР-да 3-түрі кездеседі, олар Копет-даг тауларында өседі. Осыған жақын туыстың бірі. БОР-да ол шөлейт зонада өседі. Тамаша хош иісті гүлдері бар мөдени гиацинттердің ата тегі Н.огіепіаііз болып табылады. Ол Иранда, Кіші Азияда, Сирияда және Египетте өседі. Батыс Европаға гиацинттер XVI ғ. ортаңғы кездерінде әкелінген.
Күссүттіген туысы (птицемлечник ). Гүлшоғыры — шашақты, гүлдері ұзын сағақтың басыңда орналасады. Тозаңдары ортаңғы бөлігімен бекінеді.
Мускари туысы (гадючий лук — Мшсагі). Гүлсерігі кішкентай, бочка тәрізді, біріккен желекті, ақшыл көк немесе көк түсті болып келеді. Түрлерінің кебісі Кавказда өседі.