Тәуелді жалғау
Тәуелді жалғау
Тәуелдік жалғау бір заттың екінші бір затқа (адамға) тәуелді, меншігі екенін білдіреді. Тәуелденетін сөз үш жақтың біріне тәуелдене, меншіктеле айтылады. Тәуелдік жалғау өзі жалғанған сөзді ілік септік жалғаулы сөзбен байланыстырып тұрады.
Бір я бірнеше заттың бір ғана затқа я адамға меншікті екенін білдіруді оңаша тәуелдеу, ал керісінше бір я бірнеше заттың көп затқа я адамға меншікті екенін білдіруді ортақ тәуелдеу дейді.
Зат есімінің тәуелдену үлгісі.
|
Тәуелде- нудің түрі |
Жақ |
Тәуелді за- ттың иесі |
Тәуелдік жалғаулы сөздер |
Жалғаулар |
||
| жекеше | Жекеше | көпше | ||||
| оңаша
тәуелдену |
I | менің | ел-ім, | ел-дер-ім | -м, -ым, -ім | |
| бала-м | бала-лар-ым | |||||
| II | сенің | ел-ің, | ел-дер-ін. | -ң, -ың, -ің | ||
| анайы | бала-ң | бала-лар-ың | ||||
| сыпа-
йы |
сіздің | ел-іңіз | ел-дер-ініз | -ңыз, -ңіз, | ||
| бала-ңыз | бала-лар-
-ыңыз |
-ыңыз, -іңіз | ||||
| III | оның | ел-і, | ел-дер-і, | -сы, -сі, | ||
| бала-сы | бала-лар-ы | -ы, —і | ||||
| ортақ
тәуелді |
1 | біздің, | ел-іміз, | -уй-лер-іміз, | -мыз, -міз, | |
| біздердің | бала-мыз | бала-лар-
-ымыз |
-ымыз, | |||
| -іміз, | ||||||
| II | сендердің | ел-ің, | үй-лер-ің, | -ын, -ің, -ң | ||
| анайы | бала-ң. | бала-лар-ың. | ||||
| сыпа-
йы |
сіздердің | ел-іңіз, | үй-лер-іңіз, | -ыңыз,-іңіз, | ||
| бала-ңыз | бала-лар-
ыңыз, |
-ңыз, -ңіз, | ||||
| III | олардың | ел-і, | уй-лер-і, | -сы, -сі, | ||
| бала-сы, | бала-лар-ы | -ы, -і | ||||
