Подшипниктер мен берілістер
Подшипниктер. Комбайнда ауық-ауық бөлшектеп тұруды қажет ететін көптеген жұмыс органдар бар. Олардың біліп үшш конус тәрізді керу втулкасы бар подшипниктер қолданылады (/2-сурет) Бұл подшипниктер былай орналасқан. Білшке 1 конус тәрізді керу втулка 3 орнатылған, онда ойма тілік пен бұранда бар гайканы 7 бұрап кіргізгенде ойма тіліктің сығылуы нәтижесінде втулка білікке тығыз бекітіледі. Осымен бір мезетте подшипниктің ішкі сақинасы да 4, конус тәрізді тесігі бар болғандықтан, втулкаға 3 берік орналасады. Бекіткіш шайбаның 6 ішкі дөңесі конус тәрізді втулканың жігіне кіргізіледі. Гайкада 7 кілтке арналған саңылау бар. Гайка саңылауына бекіткіш шайбаның бір немесе екі дөңесі енеді. Мұндай подшипникті білікке орнату мен одан шығару біршама оңай.
Бұрынғы шығарылған комбайндарды майлауға уақыт пен еңбек көп жұмсалатын. Сол себептен де соңғы жылдары бір рет майланатын подшипниктер қолданыла бастады. Бұл подшипник-
72-сурет. Конусты созыққы втулкасы бар сфералық шарикті подшипник:
1 — білік; 2 — нығыздауыш сақина; 3 — конусты тарту втулкасы; 4 — подшипниктің ішкі сақинасы; 5 — тіреу сақинасы; 6 — бекіткіш шайба; 7 — гайка.
тердің мынадай ерекшеліктері бар: оған арнайы жоғары сапалы кон-систентті май — ЦИАТИМ-202 (С5), Лз-3 (С9) т. б. қолданылады; оның арнайы нығыздауышы (вулканизация тәсілімен резиналанған болат шайба) бар, бұл подшипник қуысында герметикалық жардай туғызады. Жағар майдың жоғарыда көрсетілген сорты тұрақты.
Подшипник қуысын онымен жартылай толтырады. Жарар май бір рет құйылған мұндай подшипник бірнеше орақ маусымына жетеді.
Егер мұндай подшипникке қосымша жағар май құю қажет болса, онда мұның өзін жабық таза бөлмеде арнаулы шараларды бұл-жытпай орындай отырып атқарады. Алдын-ала қыздырылған жағар май құйылған подшипниктерді орнатар алдында, май ваннасының температурасы 80° С аспауын, ал қыздыру процесі ұзақ болмауын қадағалау кажет.
Шынжырлы беріліс. Белгілі бір шынжыр контурына кіретш барлық жұлдызшалар бір жазықтықта орналасатындай етіп, олардың тұрған қалпын тексереді. Егер қажет болса жұлдызшалардың бекілуін тексереді. Жұлдызшаларды (сондай-ақ шкивтерді де) бекіту үшін шпонкалар қолданылады. Шпонканың қалпақшасы жұлдызша күпшегінің (немесе шкивтің) бүйіріне дейін 10— 12 мм жетпеуі тиіс. Шпонканы құрал-жабдықтардың құрамына кіретін тетіктің көмегімен шығарады. Егер шынжырды қол күшімен бұрағанда 1 м ұзындыққа есептегенде 40—70 мм жылжыса, онда ол қалыпты керілген болып табылады.
Сына-белдік. Белдікті беріліске мұнай өнімдері жұғуын бол-дырмау қажет, өйткені ол белдікті бүлдіреді. Май жұққан белдікті сабынды жылы сумен жуып, сонан соң шүберекпен құрғата сүртеді. Белдікті температурасы 0-ден 20°С дейінгі бөлмеде, жылыту приборларынан шалғай (ең кемі 1 метрдей) орналастырады.
Белдіктің керілу дәрежесі оның төзімділігі мен тарту мүмкін-
дігіне елеулі ықпал етеді. Белдіктің қалыпы керілгендігін шкив аралығында 4 кгк 40 Н) күш түсіргенде, оның орта тұсының аншалықты бүгілгендігіне қарап біледі 4-табл.).
СК-5 комбайнының беріліс жүйесі. Беріліс жүйесінің құрамына, екі негізгі қарсы кетек білігі 9, 14 (2-сурет), үш қосалқы қарсы жетек білігі (15, 68 және 69-суреттер), клавишаның қарсы жетек берілісі, 13 іелдікті және 9 шынжырлы контур, айналыс жиілігін өзгертетін 4 сына-белдікті вазиатор, сақтандырғыш муфта және керу құ-рылғылары кіреді.,
73 және 74-суреттердегі дөңгелектерде сөрсетілген беріліс контурларының нөмірлерін пайдалана отырып, СК-5 комбайнында беріліс қозғалысының ретін қарастырайық.
С о л ж а ғ ы. Двигательдін. шкиві арқылы № 1 белдікті контурдың айналысы алдыңғы қарсы жетек білігінің шкивіне беріледі (В=43501 төрт белдік). Бұл беріліс айналыс жиілігін 1900 айналыс/минуттен 760 айналыс/минутке дейін азайтады.
Алдыңғы қарсы жетек білігіндегі қозғалыс № 2 контурмен (Г-5300Т белдік) артқы қарсы жетек білігіне және № 3 контурмен барабанға (50X22X2600 белдік) беріледі.
О ң ж а ғ ы. Бұл жағына алдыңғы қарсы жетек білігінің қоз-ғалысы былай беріледі:
а) жаткадағы қалықтама транспортердін. жоғарғы білігіне — № 4 контурмен (Г-3475Т белдігі);
ә) тазалағыш желдеткішіне — вариатордан және екі белдіктен (П19Х 12,5X1220) тұратын № 5 контурмен;
б) тазалағыштың тербелмелі білігіне № 6 контурмен (В-200Ш белдік);
в) соққылауыш битерге — № 7 контурмен (В-2360Т екі белдік). Бұл битер арқылы шынжырлы беріліс шанақтың босату шнегін қозғалысқа келтіреді.
С о л ж а ғ ы. Артқы қарсы жетек білігіне қозғалыс былай бе-ріледі:
а) дән шнегі мен элеватор — № 8 контурмен (В-3585Т белдігі). Элеватордың шынжыры арқылы шанақтың бөлгіш шнегі қозғалыс-қа келеді;
ә) шөмелелегіштің сабан нығыздауышы мен молотилканың топан нығыздауышына — № 9 шынжырлы контурмен.
«КолсСо комбайнында бес белдік.
73-сурет. СҚ-5 комбайнында сол жақтағы беріліс схемасы (суретте дөңгелек ішіндегі цифрлар белдікті немесе шын-жырлы контурлардың рет нөмірін көрсетеді, бұған тексте сілтеме берілді; жақша ішінде айналу жылдамдығы айналыс (минутпен берілген):
/ — қалбағай; 2 — шынжыр (адымы—15,875); 3 — вариатордық жо-рарғы шкиві; 4 — барабан; 5, 6, 7, 12 және 20 — белдіктер; 8 — артқы қарсы жетек білігі (450); 9, 16 және 18 — шынжырлар (адымы — 19,05); 10 — сабан ныгыздауыш (120); 11 — топан нығыздауыш (120); 13 — дән шнегі (300); 14 — алдыңғы қарсы жетек білігі (760); 15 — қалықтама транспортердіқ жоғарғы білігі (450); 17 — жатканық көлбеу корпусының қарсы жетегі (450); 19 — жатка шнегі (150); 21 — соққылауыш битер; 22 — жоғарғы масақ шнегі; 23 — төменгі масақ шнегі; 24 — дән шнегінің қарсы жетегі; 25 — дән шнегінің редукторы.
Қоршалған сурет фрагментінде СК-6 комбайны берілістерініқ СК-5 комбайны берілістерінен ерекшеліктері көрсетілген.
О ң ж а ғ ы. Артқы қарсы жетек білігі арқылы қозғалысқа былай келеді:
а) масақ шнегі мен элеваторға — № 10 шынжырлы контурмен. Элеватордан қарама-қарсы жаққа қозғалыс жоғарғы масақ шнегіне шынжыр арқылы беріледі;
ә) клавишалы сабан сіліккішке қарсы жетекпен және № 11 контурмен (В-2650Т белдігі).
Қалықтама транспортердің жоғарғы білігі арқылы қозғалыс № 12 контурмен қабылдауыш битерге беріледі.
74-сурет. СК-5 крмбайнының ең жақтағы берілісінің схемасы (су-ретте дөңгелек ішіндегі цифрлар белдікті немесе шынжырлы кон-турлардың рет нөмірін көрсетеді, бұған тексте сілтеме берілді; жақ-ша ішінде айналу жылдамдығы айналыс (минутпен берілген):
1 — клавишалар (203); 2,4,6, 13,16 және 18 — белдіктер;
3 — клавишалар қарсы жетегі; 5 — желдеткіш вариаторы; 7 — соққылауыш битер (844); 8, 11 жэне 22 — шынжырлар (адымы — 19,05); 9 — босату шнегі (288); 10 — қабылдауыш битер (702); 12 — қалықтама транспортердің жоғарры білігі (452); 14 — алдықғы қарсы жетек білігі (760); 15 — жүріс бөлігініқ қабылдау шкиві; 17 — тазартқыштың иінді білігі (268); 19 — желдеткіш; 20 — жүріс бөлігінің вариатор блоты; 21 — масақ шнегі (289); 23 — артқы қар-сы жетек білігі; 24 — масақ элеваторының редукторы.
Қоршалран сурет фрагментінде СК-6 комбайны берілістерінің СК-5 комбайны берілістерінен ерекшеліктері көрсетілген.
Сол ж а ғ ы. Қалықтама транспортердің жоғарғы білігі арқылы № 13 шынжырлы контурдьщ қозғалысы жатканын, көлбеу корпусының қарсы жетегіне беріледі. Бұл жерден қозғалыс топсалы-телескопты механизм арқылы кривошипті білікке 8 беріледі (15-сурет). Осы біліктің жұлдызшасы арқылы қозғалыс № 14контурмен жатка шнегіне және қалбағай вариаторының төменгі шкйвіне беріледі.
Қалбағай вариаторының жоғарғы шкиві арқылы қозғалыс № 16 шынжырлы контурмен қалбағай білігіне беріледі. Вариатор-да № 15 контур қ олданылады (32Х 16Х1450 белдік).
О ң ж а ғ ы. Двигательдің шкиві арқылы қозғалыс № 17 кон-турмен (50X22X4000 екі белдік) және вариатор блогымен жетек-теуіш доңғалақ мостысыньщ қабылдауыш шкивіне беріледі.
СҚ-6 комбайнындағы беріліс құрылысының ерекшеліктері. 73 және 74-суреттердіа фрагментінде (рамасында) СК-5 комбайны-ның берілісіне қарағанда, СК-6 комбайнының берілісінде қандай ерекшеліктері бары көрсетілген.’ Мұндағы негізгі өзгешелік сол, СК-6-да екі секциялы шанақ және шнекті элеватор бар.
С о л ж а ғ ы. Дән шнегі мен дән элеваторы № 18 шынжырлы контурмен қозғалысқа келеді. Масақты шнекке айналыс № 19 контурмен беріледі (ВГ224 белдік); № 20 шынжырлы контур жо-ғарғы йасақ шнегіне қозғалысты соққылауыш битермен береді.
Оң ж а ғ ы. № 21 шынжырлы контур айналысты масақ элева-торына жібереді (масақ шнегінің білігі арқылы). Артқы қарсы жетек білігінің қозғалысы № 22 контур арқылы беріледі.
