Жайық қамалы
Жайық қамалы — 16 ғасырдың ортасы мен 17 ғ-дың басында салынған әскери бекініс. Тарихи жазба деректерге қарағанда, Жайық бойында бірнеше қамал болған. Мыс., проф. Н А.Бородин нақты құжаттарға сүйене отырьш, Ж. қаласының іргесі 1622 ж. қаланған деп санайды. Ал, Н.Карамзин 16 ғ-дың 80- жылдарында:
«1584 жыл шамасында 600-700 қазақ-орыс Жайық жағасынан қоныс таңдап алды…»
(«Книга Болышому Чертежу», 1627) деп жазады. Кейбір деректер бойынша, 16 ғ-дың 80-90-жылдары Мәскеу патшасы Федор Иоанович Үлкен Ноғай Ордасының ханы Ормамбеттің өтініші бойынша орданы Бүхара ханы Абдолла әскерлерінің шапқыншылығынан қорғау үшін Жайық қаласын салуға бұйрық берген. Осы заманғы тарихи әдебиетте шартты түрде 1613 ж. қазіргі Орал қаласы пайда болған деп санайды. Өйткені, осы ж. Амстердамда Вильгельм Блау шеберханасында картограф Гессель Герритс «Московия картасын» жарыққа шығарды. Оған «Jaick» қаласы енген. Гессель өз жұмысына Борис Годуновтың үлы, Мәскеу патшасы Федор Борисовичтің жеке меншік картасын қолданған. Бұл картада да (1605) Жайық қамалы бар еді.
