Акромегалия (гр. akromegalia; гр. akron — аяқ, қол; гр. megas — үлкен) — гипофиз аденомасы (аденогипофиздің ісігі) кезінде өсу гормоны — соматотропиннің шамадан тыс көп мөлшерде бөлінуіне байланысты адам мен жануарлар бас сүйектерінің (жақ,...

Акробласт (akroblastus; грек, akros — төбесі, ұшы; blastos — өскін, ұрық) — аталық жыныс жасушалары — сперматозоидтар басындағы сопақша ядронын алдыңғы жағында орналасқан, тығыз дәншелер (гранулалар) жиынтығынан құралған Гольджи кешенінің туынды құрылымы. Акробласт —...

Аккомодациялық аппарат (лат. accomodatio — бейімделу) — әртүрлі қашықтықтағы заттарды көздің анық көруіне көмектесетін бейімделу аппараты. Аккомодациялық аппарат — биологияда, медицинада, ветеринарияда кору мүшелеріне байланысты қолданылатын термин. Заттарды анық көру көз бұршағының пішіні мен...

Аккомодация – ағзалардың, ұлпалардың және оның жеке бөліктерінің өзгерген жағдайларға бейімделуі. Мысалы: көздің әртүрлі қашықтықта орналастырылған заттарды көруге бейімделуі көз бұршағының дөңестенушінің ұлғайып кішіреюі арқылы реттеледі – ал қараңғыда көруге бейімделуі көз қарашығының диаметірінің...

Айқышгүлділер қандаласы — калкангер туысы, Pentatomidae тұқымдасына жатады. Ұзындығы 5—10 мм. Еуразия және солтүстік Африкада 30—дай түрі белгілі. ТМД кеңістігінде, Қиыр солтүстік басқа барлық жерде кездеседі. Айқышгүлді өсімдіктер, зиянкестері. Кең таралған түрлері: рапс қандаласы,...

Айқайық (Malcolmіa) – орамжапырақтар тұқымдасына жататын бір жылдық шөптесін өсімдіктер туысы. Еуразияның және Солтүстік Африканың қоңыржай белдеулерінде өсетін 30-дан астам түрі белгілі. Қазақстанның Атырау, Жамбыл, Қарағанды, Қызылорда, Қостанай, Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Алматы облыстарындағы...

Айырқұйрықтылар — ұзындығы 3,5-50 мм., құрсағының ұшында тістеуікке ұқсас церкалары орналасқан. Онымен айырқұйрықтылар жауларынан қорғанады және шабуылдайды. Алдыңғы қанаттары қысқа, қатты, артқылары жарғақ тәрізді. Кейде артқы қанаттары жетілмеген. 1300дей түрлері бар. ТМД кеңістігінде 26...

Айырылмастар(Agapomis) — тотықұстар туысы. Дене ұзындығы 13-17 см. Африка мен Мадагаскар аралдарында 6 түрі таралған. Ормандар мен саванналарда мекендейді. Ағаш қуыстары, ақ құмырсқалар ұяларын иемденеді. 4-6 жұмыртқа салады. Әрдайым қосақталып өмір сүреді, (аты осыдан...

Айырша без (грек, thymus — тимус) — омыртқалы жануарлар мен адам организмдеріндегі иммундық жүйенің қалыптасуы мен оның қызметінің толық атқарылуын қамтамасыз ететін без. Айырша без иммундық жүйенің орталық мүшесіне жатады. Ол көкірек қуысында орналасқан...

Айналмалылар (лат. Gyrinidae) — ет қоректі отряд тармағы қоңыздар тұқымдасы. Дене ұзындығы 8 мм дейін. Денесінің түсі қара — жылтыр — алдыңғы аяқтары ұстағыш — ортаңғы және арткы — кең желпеуіштәрізді. Көздерінің жоғары бөліктері...